The New York Times’ın Wandering Earth II hakkında yayınladığı kötü bir eleştiri Çin’de çevrimiçi tartışmaları tetikledi: “Çin dünyayı kurtaracak, ABD ise kurtaramaz.”

Yazar: Zilan Qian’ın katkılarıyla Manya Koetse

Özet-çeviri: Mutlu Binark

Bu yıl Çin Bahar Şenliğine sinema salonlarında filme gitmek damgasını vurdu.  Pandemi yasakları kaldırılınca, pandemi boyunca daralan Çin film pazarı, eski iyi günlerine geri dönme şansı buldu.  Sinemalar, yeni yıl tatili boyunca milyonlarca izleyiciyi ağırladı. Salonlarda merakla beklenen yeni filmler ilgi gördü. Zhang Yimou’nun yönettiği Full River Red de dahil olmak üzere,  Çinli sinemaseverler Hidden Blade filmleri ve Tian Xiaopeng’in Deep Sea animasyonunu salonlarda izleme şansı buldu. Ancak 2023 yılının Bahar Şenliği’nin tartışmasız gişe şampiyonu bir devam filmi niteliğini taşıyan Frant Gwo’nun yönettiği Wandering Earth II (流浪地球II) oldu. Wandering Earth (2019) tüm zamanların en çok gişe hasılatı yapan beşinci İngilizce olmayan filmiydi. Devam filmi niteliği taşıyan Wandering Earth II’de aslında anlatı, ilkinden önce geçiyor. Birleşik Dünya Hükümeti’nin çabalarına odaklanıyor. Film tamamen umut ve dayanıklılık, insan kaderi ve jeopolitika ile ilgili.

Bu devam filmi, Çin’in dışında, Kuzey Amerika, Avustralya ve Birleşik Krallık’ta da gösterime girdi. Çin’in önemli yıldızları Wu Jing ve Andy Lau’nun yer aldığı film,  Çin reyting inceleme platformu Douban’dan 8.2 puan aldı. Sinema biletleme uygulaması olan Maoyan ise filme 9.4 puan verirken, Bilibili’de hakkında binlerce olumlu eleştiri yeraldı ve film genel olarak çok iyi bulundu.

Ancak, filmin The New York Times tarafından kötü bir eleştiriyi yayınlaması, hafta sonu Çin sosyal medyasında tartışmaları tetikledi. Çin medya kuruluşu The Observer’in (观察者网), “The New York Times’ın Wandering Earth II hakkındaki  eleştirisi buruk bir tatta” (#纽约时报酸味拉满差评流浪地球2#) etiketiyle yayınladığı yazı, kısa sürede 6,2 milyon görüntülemeye ulaştı. The New York Times’ın söz konusu film eleştirisi, “The Wandering Earth II Review: It Wanders Too Far” başlığıyla Brandon Yu tarafından yazılmış olup, 27 Ocak tarihinde yayınlanmıştır. Yu film hakkında pek iyi şeyler söylemiyor: kısmen eğlenceli olan ilk filme göre devam filminin dağınık olduğunu iddia ederken; “yeterince geliştirilemeyen temaların ve apaçık bir şekilde devlet onaylı siyasi alt metnin” varlığına dikkat çekiyor. Bu yazı, Çin sosyal medyasında şu şekilde tartışıldı: Söz konusu eleştirinin, Çin halkında öfkeyi tetiklediği ve gurur duygusu uyandırdığı öne sürüldü. Gazetedeki eleştiri, Çinli netdaşlara göre, filmin etkisini kanıtlamaktadır. Film, Çin sinema endüstrisinde bir mihenk taşıdır. Çin sineması yalnızca Amerikan film endüstrisinin egemenliğini tehdit etmekle kalmamakta, film endüstrisinde  Çin’in lider olduğu bir anlatı oluşturmaktadır.

Bir yorumcu şöyle yazmıştır:  “Dünyayı kurtaracağız ve Amerika buna dayanamıyor”. Bu görüş diğer blog yazarları tarafından da tekrarlandı. Yazar ve tarih blogu yazarı Zhang Yi’an (@张忆安-龙战于野) şunu ileri sürdü: “New York Times’ın incelemesi mutlak kötü değil; aslında şunu gösteriyor: Amerikalılar, Çin’in uluslararası yeni dünya düzeninde önemli bir rol oynaması fikrinden dolayı kendilerini tehdit altında hissediyorlar.  Aslında Çin, kendisine yol açıldığında fiilen dünyaya öncülük etme kapasitesine sahip: örneğin, gerçeğiyle uzay teknolojisinde, inovasyon, robotik ve yapay zeka alanlarında”. Zhang, eğer benzer bir film Hindistan tarafından gişe rekorları kıran bir Bollywood filmi olarak yapılmış olsaydı, The New York Times’ın daha hoşgörülü olacağını, hatta bu yapımı sevimli veya aptalca olarak tanımlayabileceğini öne sürmektedir. Ancak bu yapım Çin filmi olduğu için, filmin başarısı ve anlatısı, Çin’in yükselişiyle ilgili mevcut korkuları tetiklemektedir ve bu uluslararası topluluğun nasıl olması gerektiğine ilişkin Amerikan değerleriyle çatışıyor. Zhang şöyle yazıyor:“Filmdeki Çin, dünyanın kurtarıcısı olmakla övünmez, Gerçekte, Çin dünyayı gerçekten kurtarabilir. Oysa Amerika Birleşik Devletleri artık kurtaramaz”. (电影里的中国没有把自己吹嘘成救世主，现实中的中国真的有能力做救世主。而美国却已经不能了)

Bir popüler film ve TV hesabı (@电影园DianYi Jun) da bu kötü eleştiriye verilen genel tepkiyi özetledi. “Düşman ne zaman korksa, bunun anlamı olmalı. Doğru yapıyoruz, demektir; kültür ihracatımız başarılı oldu.” Bu gönderi 120.000’den fazla beğeni aldı.

Bu arada, devlet medyası tarafından 28 Ocak tarihinde Weibo’da başlatılan bir hashtag,  Wandering Earth II’nin aslında “birçok denizaşırı ülkede izleyicinin kalbini fethettiğini” ve filmin “yaratıcı” ve “harika” görsellerinin güçlü hikayesiyle birleşmesinin sinemaseverler tarafından övgüyle karşılandığını öne sürdü.

Çin dışında film, IMDB’den  5.9/10 puan aldı; Rotten Tomatoes puanı ise %70 oldu. The Guardian ise filme 5  üzerinden 2 verdi. Bu arada Weibo’da ise eleştirmenler birbiri ardına filme 5 üzerinden 5 yıldız vermektelerdi. Lang Yanzhi (@langyanzhi) şöyle yazıyordu: “Son zamanlarda Çin yapımı bilim kurgu filmi Wandering Earth II’ye yöneltilen çok sayıda iftira ve saldırı gördük, bunlar özellikle Batı medyasından ve Batı yanlısı güçlerden kaynaklanıyor; çünkü film “Çin kurtuluşu” anlatısı olarak onları rahatsız etmekte. Zaten serinin ilk filmi gösterime girdiğinde de bu durum çok netti: Wandering Earth sadece bir film değil: büyük bir etkinin sembolüdür”

Kaynak: https://www.whatsonweibo.com/chinese-social-media-reactions-to-the-

new-york-times-bad-review-of-wandering-earth-2/