Yönetmenliğini Jo Sung-hee’nin yaptığı Space Sweepers (Seungriho) (2021) Kore Dalgası’nın tanınmış yıldızlarıyla (Song Joong-ki, Kim Tae-ri) birlikte gişe filmi olarak tasarlanmış bir anlatıydı. Film pandemi nedeniyle sinema salonlarında gösterim olanağı bulamadı ve gişe hasılatını, Netflix’de küresel ölçekte gösterimine ve izlenme sayısına bağladı.
Filmin konusunu, 2092 yılında uzayda atıkları toplayarak bunları satarak geçinen bir uzay gemisinin çalışanlarının geçmişte yaşadıklarının karşılaştıkları bir sorunla birlikte ortaya çıkması ve çözüme ulaşması ile kahramanların bu yolculuğunda Dorothy adlı bir humanoid robotun dünyanın yok edilmesi için kullanılmasına karşı verdikleri mücadele oluşturmakta. Dünya artık küresel iklim krizi nedeniyle nefes dahi alınmayan, temiz havanın olmadığı bir gezegene dönüşmüş durumda. Uzayda yapay olarak yaratılmış yaşam anlarında, ancak seçkinlerin ve varsılların yaşayabildiği bir yeni yaşam düzeni kurulmuş ve büyük bir şirketin egemenliğinde bu yeni yaşam düzeni. Anlatı, insanlığın dünyayı tekrar yaşanabilecek bir yer yapması için Dorothy’nin doğayı iyileştirici gücünden yararlanması ve şirketin egemenliğinin kaldırılmasıyla ile mutlu sonla bitiyor. Konu ve karakterlerin tasviri, Star Wars, Alien, The Guardian of Galaxy başta olmak üzere bugüne değin çekilen bir çok uzay sagasından bileşenler içermekte. Filmin bilim kurgu türünün sunduğu yaratıcı ifadeler ve olanakları kullanamadığını, tam tersine klişeleri yeniden ürettiğini görüyoruz. Üstelik baş roldeki Hallyu yıldızı Song’un derinliksiz ve yüzeysel oyunculuğu da eklenince, filmin bilim kurgu türünde farklı veya yeni bir anlatı olarak değerlendirilebilecek yönünün olmadığı görülmekte.
Ancak filmin burada değerlendirilmesinin nedeni, gösterim mecrası olarak, çevrimiçi akışım ortamı olan Netflix’e yönelmesidir. Film 2019 yılında çok uluslu sermaye desteğiyle çekildi ve 2020 yılında sinema salonlarında gösterimi planlanmıştı. Ancak Covid 19 pandemisi nedeniyle, filmin sinema salonlarında gösterimi olanaklı olmadı. Bunun yerine, film dünyada eş anlı olarak Netflix’de gösterime çıktı. Space Sweepers 5 Şubat’ta Netflix’de yayınlandı ve çevrimiçi yayınlanır yayınlanmaz Filipinler, Fransa, Malezya ve Güney Kore dahil en az 16 ülkede kullanıcının izleme yoğunluğunda birinci sırada yer aldı. Filmin gişe hasılatını, çevrimiçi akışım ortamında 190 ülkede eş anlı gösterime girmesi ve bu şekilde kullanıcı tercihine tahvil etmesi, pandeminin olumsuz etkilediği yaratıcı endüstri alanlarından biri olan sinema endüstrisinin süreç boyunca giderek daha fazla bu ortamlara yöneleceğine ilişkin bir örnek oluşturmaktadır.
Sinema endüstrisi de gerek üretim (yapım) gerekse dağıtım ve nihai izleyici ile buluşma sürecinde çevrimiçi akışım ortamlarına daha fazla bağımlı hale gelmeye başlayacak. Sinema ve sinema endüstrisi ortadan kalkmayacak, ancak endüstrinin yapım süreci, yapım sürecinin paydaşları değişmekte. Özellikle, yeni anlatı biçemlerinin çevrimiçi akışım ortamlarıyla denenme olanağının olması, sinema endüstrisini de yeni anlatıları denemeye, özellikle arttırılmış gerçek ve sanal gerçek uygulamalarını da üretim sürecine dahil etmeye teşvik etmektedir. Ayrıca film endüstrisinde Kore’ye bakıldığında KFC (Kore Film Konseyi) desteklerinin yanı sıra, uluslararası sermayenin de yapım ortağı olarak endüstriye dahil olduğunu görüyoruz. Örneğin, Space Sweepers filminde Çin’in büyük bilişim ve medya şirketi Tencent’in ortağı olduğu Huayi, filme 4.2.milyar ABD doları yatırım yaptı. Filmin Kore’li yapımcısı Merry Christmas adlı yapım şirketi olurken, Görsel efektler de Along with the Gods ve Ashfall filminin mutfağında yer alan Seul merkezli Dexter Stüdyoları tarafından üretildi. Film Kore Dalgası yıldızlarının şöhretini ve hayran sermayesini kullandığı için, sinemalarda gösterime çıktığında belli bir sinema seyircisine ulaşmasına yol açabilirdi. Ancak çevrimiçi akışım ortamında gösterim çıkmasıyla birlikte çok daha yoğun ölçekte izleyici/kullanıcıya ulaştı.
Küresel ölçekte pandeminin sinema endüstrisini, salonlarda film izleme deneyimini ve film festivallerinin yapılmasını daha üç-dört yıl daha etkileyeceği konuşulmakta. Bu durumda sinema endüstrisi ve sinema yıldızları anlatılarının gösterilmesi için çevrimiçi akışım ortamlarına daha fazla yönelecek gibi görünmekte. Çevrimiçi akışım ortamlarında Netflix tek aktör değil, Amazon Prime, Hulu, HBO Max, Disney Plus gibi Batılı çevrimiçi akışım platformlarının yanı sıra IQiYi gibi Çinli platformlar gibi, yerel bazı platformların da varlığını görüyoruz. Özellikle, pandemi sürecinde sinema seyircisinin seyir deneyiminin değiştiği de gözlemlenmektedir. Değişen seyirci deneyimi konusunda uluslararası film dağıtımcılarının araştırmalara dayalı olarak, pandemi sonrasında seyirci-salon buluşmasına yönelik destek politikaları geliştirdiğini ve önlemler aldığını görüyoruz.
Kanımca sinema endüstrisi ve film festivallerinin çevrimiçi akışım ortamlarına yönelimi devam ederken, pandemi süreci, endüstrinin yeni tür denemelerini, uluslararası işbirliklerini olumlu bir yönde etkileyecek. Ek olarak, platform kapitalizmden sinema endüstrisine aktarılan kaynaklar, pandemi sürecinde yapımların yaşama geçmesine olanak sağlarken, filmlerin de yeni mecralarda izleyici/kullanıcıyla buluşmasını sağladı. Pandemi sürecini kısmen kontrol altına alan ülkelerde veya kontrol altında yürüten ülkelerde (örneğin Güney Kore, Japonya, Çin) filmler sinema salonlarında seyirciyle buluştu. Bu olgu, sinema seyircisi deneyiminin hem salon kültürü hem de çevrimiçi akışım platformlarıyla birlikte devam edeceğini gösterdi. Endüstrinin yapısındaki (yapımdan tutun dağıtıma ve sinema seyircisi deneyiminin kullanıcı deneyimine dönüşmesine değin) bu dönüşüm, yeni ve farklı anlatılar için yaratacağı olanaklar neler olabilir? Bu tür farklı anlatıların çoğalması, kültürel içeriklerin çeşitliği ve ifade özgürlüğü açısından gerekli ve önemli.
Kaynak:
https://hk.asiatatler.com/life/space-sweepers-movie-netflix?s=09
https://en.wikipedia.org/wiki/Space_Sweepers
