Dedektif olan Scottie, bir suçluyu yakalamaya çalıştığı sırada çatıda asılı kalır ve sonrasında yükseklik korkusu oluştuğu için mesleği bırakmak zorunda kalır. Zengin bir iş adamı olan arkadaşı Gavin psikolojik sorunları olan eşini (Madeleine) Scottie’ ye takip ettirmek istemesiyle Scottie mesleğine geri döner. Scottie, Madeleine takip ederken birbirlerine âşık olurlar. Âşık olduğu kadını korumaya çalışan Scottie başarısız olur. Aslında bunların hepsi Gavin’in bir oyunudur; Madeleine aslında çoktan ölmüştür ama cinayetini gizlemek için Scottie’nin yükseklik korkusundan yararlanıp sahte bir ölüm düzenlemişlerdir. Scottie kendine oynanan bu oyunu karşısına sahte Madeleine olan Judy çıkınca öğrenir.

 

SCOTTIE NEDEN MADELEINE’A AŞIK OLDU?

Hitchcock filmlerinde sıklıkla görülen cinsiyet kalıplarını bu film boyunca da görüyoruz. Scottie kendini ve erkekliğini mesleğiyle bütünleştirmiş bir karakter olarak karşımıza çıkıyor.

Mesleğini bıraktıktan sonra özgüveni sarsılmıştır bu sırada ona yardımcı olan Midge (eski nişanlısı şu an ki arkadaşı) özgür, kendi ayakları üzerinde durabilen, güçlü bir kadındır. Scottie ise kendine muhtaç olunmasını arzulamaktadır.

 

Özgüvensizliğin oluşturduğu depresif ruh halindeyken karşısına çıkan Madeleine yardıma muhtaç, narin, güzel ve o dönemin istenilen kadın modeline uymaktadır. Scottie onu takip ederken kaybettiği erkekliğini geri bulur. Sanki Madeleine onun için tasarlanmış bir kadındır. Kaybettiklerini ve istediklerini bulduğu için Madeleine’a âşık olur.

 

İSTENİLEN KADIN KİMDİR?

Film boyunca bizleri sarmal ve spiral şekilleri karşılar. Sarmalların ve spirallerin burada üç anlamı vardır. Birincisi seyirciye yükseklik korkusunu hissettirmek, ikincisi değişimi göstermek içindir, üçüncüsü ise döngüyü göstermek içindir. Döngü içindeki değişim sürekli devam eder fakat farklı bir sonuca ulaşamayız.

Madeleine öldükten sonra Scottie’nin karşısına çıkan Judy oyuncak bebeğe çevrilmemiş bağımsız bir kadını temsil eder. Nazik ve zarif bir görüntüsü yoktur adeta gerçek hayattan biridir. Judy ve Scottie tanıştıktan sonra Scottie Judy’i değişmeye zorlar. Kıyafetler alır, saçının rengini değiştirir, nerede nasıl davranması gerektiği hakkında talimatlar verir. Oyuncak bebeği ile oynayan bir çocuktan farkı kalmaz. Judy bu uğraşlar sonucu istenilen kadın Madeline olur. Değişim gerçekleşmiştir.

Scottie aslında asla Madeleine ile birlikte olamaz başından beri birlikte olduğu kişi kafasında yarattığı ideal kadın tiplemesidir ve bunu Judy’e uygulamaya çalışır fakat Judy ne kadar fiziksel olarak güzellik standartlarına uysa da ruhen buna uymuyordur.

Madeleine ve Judy ne kadar farklı olsalarda sonları aynı olmuştur. Erkek hegemonyasına hapsoldukları bu dünyadan kaçmak için ölümü tercih etmişlerdir.

 

YEŞİL ÖLÜM

Madeleine ve Judy ilk sahnelerinde kıyafetleri yeşildir. Orman sahnesinde Scottie’nin bahsettiği sürekli yaşayan doğa ölümsüzlüğü simgeliyor. Sürekli yaşayan orada hayalet anlamında kullanılmıştır.

Bu yüzdendir ki Scottie Judy ile karşılaştığında hayalet görmüşe döner. Ayrıca Judy otel odasında Madeleine haline geldiğinde dışarıdan yansıyan yeşil ışık onu bir hayalet gibi göstermektedir.

Hitchcock yeşil için ölü bir şeyi sevmek arzusu olduğunu da söylemiştir.

 

TARİHE ADINI YAZMAK

Gerilim ustası Hitchcock bu filmde gerilimi ve vertigo hissini seyirciye daha iyi hissettirebilmek için sinema tarihinde bir ilki hayata geçirmiştir. Filmde uyguladığı zoom hareketi sinemada ilk kez denenmiş ve bundan sonraki filmlerde kullanılırken adı “Hitchcock Zoom’u” olarak geçmiştir.

Hitchcock Zoom’u sabit planda ileri veya geriye doğru hareket ettirilen kameranın aksi yönde optik yakınlaştırma ya da uzaklaştırma hareketiyle elde edilen görüntüdür.

BEKLENMEDİK OLAN

Vertigo da sadece ilk kez kullanılan bir kamera hareketini görmüyoruz. Hitchcock biz seyircilere aynı zamanda kadının Hollywood’da ne kadar cinsel bir obje haline geldiğini de göstermeye çalışmıştır. Bu hareketi kendisi için de bir ilktir çünkü yıllar boyu filmlerinde kendisi de kadını objeleştirmiştir.

Vertigo bütün bu özelliklerinin yanında Hitchcock’un kadınlardan özür dileme yolu da olmuştur.